जागतिक पोस्ट दिन: पोस्ट ऑफिसचा विकास ई-मित्राच्या धर्तीवर झाला पाहिजे- डॉ वीरेंद्र भाटी मंगल
ज्ञानप्रवाह न्यूज – सध्याच्या काळात भारतीय टपाल विभागाच्या पुनर्रचनेची गरज आहे, यामुळे टपाल सेवांमध्ये नवीनता येऊ शकते आणि लोकांचा विश्वासही मिळवता येईल. जगभरातील टपाल सेवेचे महत्त्व लक्षात घेऊन दरवर्षी ९ ऑक्टोबर रोजी जागतिक टपाल दिन साजरा केला जातो. हा दिवस १८७४ मध्ये जागतिक पोस्टल युनियन (WPU) ची स्थापना झाल्याच्या स्मरणार्थ साजरा केला जातो, जो जगातील पोस्टल सेवा आयोजित आणि आयोजित करण्यात महत्वाची भूमिका बजावते. टपाल सेवा आपल्या जीवनात महत्त्वाची भूमिका बजावत आहेत.या सेवा जगभरातील लोकांशी कनेक्ट आणि संवाद साधण्याचा एक सुरक्षित आणि विश्वासार्ह मार्ग प्रदान करतात.पोस्टल सेवा केवळ पत्रे आणि पॅकेट्स पाठवण्या साठी वापरली जात नाही तर व्यवसाय, शिक्षण आणि सरकारी सेवांसाठी देखील महत्त्वाची आहे.
जागतिक टपाल दिनाचा उद्देश टपाल सेवांचे महत्त्व वाढवणे हा आहे. जागतिक स्तरावर टपाल सेवा सुरळीत चालण्यासाठी टपाल सेवांच्या विविध भूमिका ओळखून त्यानुसार कार्य करावे लागेल. याशिवाय या दिवशी टपाल सेवेत सुधारणा आणि नवनवीनीकरण करून टपाल सेवेला प्रोत्साहन कसे देता येईल, हेही लक्षात ठेवले जाते. पोस्ट डे साजरा करण्यामागील मुख्य भावना म्हणजे त्याद्वारे जगात संवाद आणि सहकार्य वाढवणे.
जवळपास दशकभर टपाल विभागाची स्थिती चिंताजनक आहे. दिवसेंदिवस लोकांची टपाल खात्याकडे असलेली ओढ कमी होत चालली आहे, तर सोशल मीडियाच्या वाढत्या माध्यमांमुळे जलद कामांसाठी टपाल खात्याशिवाय बहुतांश कामे शक्य होत आहेत. परंतु आजही टपाल विभागाकडून आवश्यक टपाल आणि पार्सल सेवा पुरविल्या जात आहेत, परंतु बदलत्या परिस्थितीत भारत सरकारने टपाल विभागाला अधिक मजबूत दुवा बनविण्याचा विचार केला पाहिजे. देशातील अनेक टपाल कार्यालयांमध्ये अपुऱ्या कर्मचाऱ्यांमुळे सर्वसामान्यांना टपाल विभागाच्या दैनंदिन कामकाजात अनेक अडथळ्यांचा सामना करावा लागतो. ई मित्राच्या धर्तीवर टपाल खाते चालवल्यास देशातील आधुनिक दळणवळण व्यवस्थेत मोठे काम होऊ शकते. आजही प्राचीन परंपरेच्या आधारे चालणाऱ्या पोस्ट ऑफिसचे आधुनिकीकरण व्हावे, अशी अपेक्षा आहे. या युगात, सरकार पोस्ट ऑफिसकडे लक्ष देऊ शकते आणि त्यांना पुन्हा जनतेच्या सेवेसाठी समर्पित करू शकते. केवळ पत्रे वाटणे हे टपाल खात्याचे काम नाही तर इतर अनेक कामेही टपाल कर्मचाऱ्यांना करावी लागतात. त्यामुळे कर्मचाऱ्यांचा योग्य वापर करून टपाल विभागाचे आधुनिकीकरण करण्याची गरज आहे.
जागतिक टपाल दिनानिमित्त भारत सरकार अनेक देशांमध्ये विविध कार्यक्रम आणि उपक्रम आयोजित करते, ज्या अंतर्गत टपाल तिकिटांचे विशेष संग्रह प्रकाशित केले जातात तसेच पोस्टल सेवांमध्ये उत्कृष्ट काम केल्याबद्दल पुरस्कार दिले जातात. सध्याच्या युगात खऱ्या अर्थाने टपाल सेवेबाबत जनजागृती मोहीम राबविण्याची गरज आहे. या मोहिमेमुळे टपाल विभागाच्या सेवांमध्ये वाढ होणार असतानाच लोकांचा टपाल विभागावरील विश्वासही वाढणार आहे. जागतिक टपाल दिन आपल्याला पोस्टल सेवेच्या महत्त्वाची आठवण करून देतो आणि संवाद आणि सहकार्याचे महत्त्व समजून घेण्याची संधी देतो. पोस्टल सेवा आमच्या जीवनात महत्त्वाची भूमिका बजावतात आणि आम्हाला जगभरातील लोकांशी जोडण्याचा एक सुरक्षित आणि विश्वासार्ह मार्ग प्रदान करतात.
- डॉ वीरेंद्र भाटी मंगल – लाडनून राजस्थान, 9413179329
