उज्जैनला एंडोमेंट विभागाचे मुख्यालय बनवणे : एक ऐतिहासिक आणि महत्त्वपूर्ण पाऊल
ज्ञानप्रवाह न्यूज – मध्य प्रदेशचे मुख्यमंत्री मोहन यादव यांनी उज्जैनला एंडोमेंट्स विभागाचे मुख्यालय बनवून एक ऐतिहासिक आणि महत्त्वपूर्ण पाऊल उचलले आहे.राजधानी वगळता अन्य जिल्ह्यात राज्य विभागाचे मुख्यालय स्थापन होण्याची ही पहिलीच वेळ आहे. हे पाऊल 2024 हे वर्ष हिंदुत्वासाठी अमृत काल म्हणून स्थापित करत आहे.
2024 च्या सुरुवातीला श्री रामजन्मभूमीतील रामलल्लाच्या भव्य मंदिराचा अभिषेक होत असताना दुसरीकडे मुख्यमंत्री मोहन यादव यांनी उज्जैनला एंडोमेंट्स विभागाचे मुख्यालय करण्याचा घेतलेला निर्णय हा एक पाऊल आहे.भारतीय धार्मिक आणि सांस्कृतिक वारसा जतन आणि समृद्ध करण्याच्या दिशेने हे एक मोठे पाऊल आहे.
सिंहस्थ महाकुंभात जनसेवेत महत्त्वाची भूमिका बजावणारे मुख्यमंत्री मोहन यादव सध्या मुख्यमंत्रीपदावर आहेत.आगामी सिंहस्थ महाकुंभ महाकालच्या भक्तांच्या स्मरणात राहतील असा मुख्यमंत्री मोहन यादव करतील अशी त्यांच्याकडून अपेक्षा आहे.
शतकानुशतके धार्मिक शहर म्हणून प्रसिद्ध असलेल्या उज्जैनचे आजही आध्यात्मिक महत्त्व कायम आहे.या शहराचा प्राचीन इतिहास आणि सांस्कृतिक वारसा हे धार्मिक पर्यटनाचे केंद्र बनले आहे.उज्जैनमध्ये एंडॉवमेंट विभागाचे मुख्यालय स्थापन झाल्याने या शहराचे महत्त्व आणखी वाढले आहे.
मुख्यमंत्री मोहन यादव यांनी मध्य प्रदेशचे औद्योगिक केंद्र असलेले इंदूर आणि धार्मिक शहर म्हणून प्रसिद्ध असलेल्या उज्जैन या दोन्ही जिल्ह्यांचा त्यांच्या महत्त्वानुसार विकास करणे अपेक्षित आहे.यामुळे उद्योग आणि व्यापार तर चालेलच पण धार्मिक पर्यटन आणि अध्यात्माचा प्रसार होईल.
भगवान श्रीकृष्णाने शिक्षणाची नगरी म्हणून स्थापन केलेल्या उज्जैनने आजही तेच वैभव जपले आहे. मुख्यमंत्री मोहन यादव जे यादव कुळातील आहेत आणि ज्यांचे नाव भगवान कृष्णाच्या दुसरे नाव मोहन शी जुळते, ते उज्जैनचा शाही मॉडेल म्हणून विकास करतील अशी अपेक्षा आहे.
एंडोमेंट्स विभागाचे मुख्यालय उज्जैनमध्ये स्थापन होणे ही केवळ या शहरासाठीच नव्हे तर संपूर्ण राज्यासाठी आणि देशासाठी अभिमानाची बाब आहे.हे पाऊल उज्जैनला आणखी धार्मिक आणि सांस्कृतिक महत्त्व देईल, ज्यामुळे हे शहर केवळ भारतातच नव्हे तर जगभरात आपली छाप पाडेल.
एंडोमेंट्स विभागाचे मुख्यालय म्हणून उज्जैनची जबाबदारी आणि व्याप्ती
धार्मिक स्थळांचे व्यवस्थापन आणि संवर्धन:
उज्जैनचा एंडॉमेंट्स विभाग प्रमुख धार्मिक स्थळे आणि मंदिरांचे व्यवस्थापन करेल. यामध्ये या स्थळांचे संवर्धन,दुरुस्ती आणि पुनर्बांधणी यांचा समावेश असेल.
धार्मिक स्थळांवरील आवश्यक सुविधा विकसित आणि सुधारल्या जातील, जेणेकरून भाविकांना अधिक चांगला अनुभव घेता येईल.
तीर्थक्षेत्रे आणि धार्मिक कार्यक्रमांचे समन्वय:
कुंभमेळा आणि इतर महत्त्वाच्या धार्मिक कार्यक्रमांचे समन्वय आणि व्यवस्थापन उज्जैनमध्ये केले जाईल.विविध धार्मिक मेळे, उत्सव आणि कार्यक्रमांचे नियोजन आणि अंमलबजावणी सुनिश्चित केली जाईल जेणेकरून ते व्यवस्थितपणे आयोजित केले जातील.
धार्मिक पर्यटनाला चालना:
उज्जैनमध्ये धार्मिक पर्यटनाला चालना देण्यासाठी विभाग विशेष योजना आखणार आहे.यामध्ये यात्रेकरूंसाठी निवास, भोजन, प्रवास सुविधा,धार्मिक स्थळांची माहिती यासाठी माहिती केंद्रे उभारण्यात येणार आहेत.
धार्मिक स्थळांचे मार्केटिंग आणि प्रचारासाठी डिजिटल प्लॅटफॉर्मचा वापर केला जाईल, जेणेकरून जास्तीत जास्त भाविकांना या स्थळांकडे आकर्षित करता येईल.
धार्मिक शिक्षण आणि जागरूकता:
धर्मशिक्षणाचा प्रसार करण्यासाठी एंडॉमेंट्स विभाग विशेष कार्यक्रम आयोजित करेल. यामध्ये धार्मिक ग्रंथांचा अभ्यास, प्रवचने, चर्चासत्रांचे आयोजन यांचा समावेश असेल.
उज्जैनमध्ये धार्मिक शिक्षण केंद्रे स्थापन केली जातील, ज्यामुळे तरुण आणि विद्यार्थ्यांना धार्मिक आणि सांस्कृतिक वारशाची जाणीव होईल.
पारदर्शकता आणि सुशासन:
एंडोमेंट्स विभाग धार्मिक स्थळांच्या व्यवस्थापनात पारदर्शकता आणि सुशासन सुनिश्चित करेल.यासाठी आधुनिक व्यवस्थापन तंत्र आणि माहिती तंत्रज्ञानाचा वापर करण्यात येणार आहे.भाविकांसाठी तक्रार निवारण यंत्रणा उभारली जाईल, जेणेकरून त्यांच्या समस्यांचे त्वरीत निराकरण करता येईल.
विकास योजनांची अंमलबजावणी:
उज्जैनचे धार्मिक आणि सांस्कृतिक महत्त्व लक्षात घेऊन येथे विशेष विकास योजना राबविण्यात येणार आहेत.यामध्ये पायाभूत सुविधांचा विकास,पर्यावरण संरक्षण आणि धार्मिक स्थळांच्या आसपासच्या सुविधांचे अपग्रेडेशन यांचा समावेश असेल.धार्मिक नगरीचा सर्वांगीण विकास व्हावा यासाठी शासनामार्फत राबविण्यात येत असलेल्या विविध योजनांची प्रभावी अंमलबजावणी सुनिश्चित करण्यात येईल.
सिंहस्थ महाकुंभाची तयारी :
2028 मध्ये उज्जैन येथे होणाऱ्या सिंहस्थ महाकुंभाची तयारी आणि आयोजन करण्याची जबाबदारीही एंडोमेंट विभागाच्या मुख्यालयावर असेल.सिंहस्थाच्या व्यवस्थेसाठी अगोदरच नियोजन केले जाईल ज्यामध्ये भाविकांची सुरक्षा,निवास आणि वाहतूक व्यवस्था सुनिश्चित केली जाईल.
धार्मिक आणि सांस्कृतिक वारशाचे संरक्षण:
एंडोमेंट्स विभाग उज्जैनच्या धार्मिक आणि सांस्कृतिक वारशाचे जतन आणि जतन करण्यासाठी विशेष प्रकल्पांवर काम करेल.
या वारशांचे दस्तऐवजीकरण केले जाईल, संग्रहालये बांधली जातील आणि सांस्कृतिक कार्यक्रम आयोजित केले जातील जेणेकरून भावी पिढ्यांना धार्मिक आणि सांस्कृतिक ज्ञान मिळू शकेल.
एंडोमेंट्स विभागाचे मुख्यालय म्हणून कार्यरत उज्जैन या धार्मिक शहराचा विकास आणि सांस्कृतिक महत्त्व आणखी वाढवेल, ज्यामुळे ते केवळ मध्य प्रदेशातच नाही तर संपूर्ण भारतातील एक प्रमुख धार्मिक केंद्र बनले आहे.
- विनायक अशोक लुनिया जैन
सच्चा दोस्त न्यूजचे मुख्य संपादक, इंदोर मध्यप्रदेश