Ozone day 2024 : जागतिक ओझोन स्तर दिवस किंवा ओझोन स्तर संरक्षण दिवस दरवर्षी 16 सप्टेंबर रोजी जगभरात साजरा केला जातो.19 डिसेंबर 1994 रोजी 16 सप्टेंबर हा दिवस संयुक्त राष्ट्रांच्या आमसभेने 'ओझोन दिन' म्हणून घोषित केला. ओझोन थर म्हणजे काय आणि तो आपल्या पृथ्वीसाठी का महत्त्वाचा आहे? हे जाणून घेतल्यावरच आपल्याला त्याची जाणीव होऊ शकते.
ओझोन थर म्हणजे काय?
ओझोन थर हा पृथ्वीच्या वातावरणाचा एक थर आहे जो सूर्यापासून थेट किरणांना रोखतो. ऑक्सफर्ड विद्यापीठाचे प्राध्यापक 'गॉर्डन डॉब्सन' यांनी 1957 मध्ये याचा शोध लावला होता. शास्त्रज्ञांच्या म्हणण्यानुसार, पृथ्वी वरून पातळ होत चालली आहे कारण तिच्या ओझोन थरामध्ये छिद्रे दिसू लागली आहेत. सर्व शास्त्रज्ञ म्हणतात की हे विडंबनात्मक आहे की सीओ 2 च्या कमतरतेमुळे जीवन संपेल.
ओझोन पृथ्वीसाठी का महत्त्वाचा आहे: ओझोनचा थर सूर्याच्या धोकादायक किरणांना पृथ्वीच्या वातावरणात प्रवेश करण्यापासून रोखून चांगले वातावरण निर्माण करतो. सूर्याच्या थेट किरणांमुळे कर्करोगाचा धोका सर्वाधिक असतो. यामुळे त्वचेचा कर्करोगही होऊ शकतो. ओझोनचा थर सूर्याची किरणे फिल्टर करून पृथ्वीवर पोहोचतो. त्यामुळे ओझोन थराला खूप महत्त्व असल्याने हा दिवस साजरा केला जाऊ लागला. त्यामुळे आपण अधिकाधिक झाडे लावली पाहिजेत जेणेकरून अधिकाधिक ऑक्सिजन निर्माण होऊन ओझोनचे रेणू तयार होऊ शकतील.
ओझोनचे नुकसान कसे होते?
– मानवनिर्मित प्रदूषणामुळे ओझोनचा थर खराब होतो.
– प्लॅस्टिक कंटेनर, एरोसोल किंवा क्लोरोफ्लुरोकार्बन असलेल्या फवारण्यांचा जास्त वापर करू नये.
– पर्यावरणपूरक खतांचा वापर केला पाहिजे.
– वाहनांचा अति धूर, प्लॅस्टिक, टायर, रबर इत्यादी जाळू नयेत, कारण ओझोनचा थर नष्ट होण्याचे हे सर्वात मोठे कारण आहे.
ओझोनचा थर पृथ्वी आणि पर्यावरणासाठी संरक्षक कवच म्हणून काम करतो, परंतु प्रदूषण आणि वायूंमुळे ओझोन थरातील छिद्र वाढत आहे. या थरामुळेच सूर्याचे धोकादायक अल्ट्राव्हायोलेट किरण पृथ्वीवर पोहोचत नाहीत आणि त्यामुळेच जीवसृष्टीसाठी आणि सजीवांसाठी योग्य वातावरण निर्माण झाले.
Edited by – Priya Dixit
